2019 Yılı yaş çay kampanyası mübarek ramazan ayının başlamasıyla birlikte başlamış oldu. Binlerce yaş çay üreticimiz oruçlu olarak çay bahçelerini süslemektedir. Kampanyanın açılmasıyla birlikte yaş çayanı Çaykur ve bölgede üretim yapan özel sektör fabrikalarına satışla ilgili her yıl olduğu gibi bu yılda olumlu, olumsuz yorum ve söylemler de çay tarımında yaşanan hayatın bir gerçeğidir.
Üreticilerin yaş çaylarını satmada, her zaman Çaykur’u tercih ettikleri bilinen bir gerecektir. Çaykur’da müstahsillerini menün etme, şikâyetleri en asgari düzeye indirmek, huzurlu bir kampanya içinde tüm fabrikalarını tam kapasite ve tüm çalışan personellerini oldukça faal çalıştırmaktadır. Çaykur Genel Müdür Vekili sn. Yusuf Ziya Alim’in bu sezon en kaliteli çayı elde etmeye ve üreticilerinin sorunsuz yaş çaylarını üzülmeden satmaları için 24 saat sahada koşturmakta olduğuna, bizlerle birlikte binlerce üreticide şahittir. Oldukça bereketli bir ayda, oldukça güzel seyreden bir iklimde devam eden birinci sürgün yaş çay kampanyasının ramazan bayramına kadar sonuçlanması ve bölge insanının 9 günlük ramazan bayramı tatilinde bu bir aylık yorgunluğunu atarak geçirmesinde güzel bir tevafuk olmuştur.
Şimdi de iftar sonrası en çok tükettiğimiz, adeta sahura kadar doymadan tükettiğimiz Rize çayımızla ilgili bilgilerimizi tazelemek için, (Rize Tic. Borsası) kanyaklarından elde ettiğim bilgileri paylaşıyorum.
Çay, dünyada sudan sonra en fazla tüketilen içecektir. En fazla Çin’de tüketilir. Ancak kişi başında tüketimde Türkiye 3,5 kilogram ile ilk sırada yer alır. Türkiye’yi sırasıyla Afganistan (2,44 kg.), Libya (2,19 kg.), Katar (1,8 kg.) takip etmektedir. Çay literatürüne beş çayı ifadesini sokan İngiltere’de ise kişi başına çay tüketimi 1,7 kg dır. Beş çayı demişken bu ifadenin nereden geldiğini belirtmeden geçmeyelim. !9.Yüzyıllda İngiltere’de akşam yemekleri 7 ila 8 arasında yenirdi. Kahvaltı ile akşam yemeği arasında hafif bir öğle yemeği olurdu. Ancak bu insanları tok tutmazdı. Bedford Düşesi ana Maria, bu uzun yemeksiz geçen saatlere daha fazla dayanamayarak saat 5 gibi hizmetçilerinden bir bardak çay ve yanında birkaç dilim ekmek ve bir dilim pasta ister. Davet ettiği misafirlerini de aynı tutumu sergileyince bu gelenek tüm İngiltere’ye yayılır ve beş çayı geleneği oluşur. Bu küçük bilgiyi verdikten sonra Amerika’nın özgürlüğünde çayın önemli bir rolü olduğunda da ekleyelim. Tarihe Boston Çay Partisi olarak geçen olayda 1773 yılında Doğu Hindistan Şirketi’ne ait çay yüklü dört gemi çaya uygulanan yüksek vergiler nedeniyle Boston limanına indirilmez ve gemilerde bekletilir. Sons of Liberty’ den yaklaşık 100 üye, gizlice gemilere girerek tonlarca çayı denize boşaltır. Tarihe Boston Çay Partisi olarak geçen bu olay özgürlük düşüncesine olan desteği doruğa çıkarmıştır.
Tarihte bu kadar etkili olabilen Çay’ın ülkemiz ile ilişkileri 18. yy sonlarını bulmaktadır. 2.Abdülhamit zamanında dönemin Ticaret Nazırı İsmail Paşa tarafından Çin’den getirtilen çay fidanları Bursa bölgesinde ekilmiş ancak bölgenin iklim yapısı nedeniyle başarılı olmamıştır. Osmanlı arşivlerinde İstanbul’da çay yetiştiriciliği denendiği fakat başarılı olunamadığı dair belgeler bulunmaktadır. Birinci Dünya Savaşı ile Anadolu’da çay kıtlığı baş gösterdiği bilinmektedir. 1917 yılında Rusya’da gerçekleşen Ekim Devrimi sonrasında Rusya’nın çekildiği bölgelerde zirai inceleme yapılmak için gönderilen Prof. Ali Rıza Erten bu bölgelerde çay yetiştirebileceğini tespit etmiş ve böylece çalışmalar başlamıştır.