RİZE'DE ÇAY HASADI BİTER BİTMEZ YENİ BİR HEYECAN BAŞLIYOR

*Boş yerlere tohum dikerken kanal açılarak hiç boşluk bırakmadan olabildiğince fazla tohum koyarak çay tohumu dikilmelidir. Dikme olayı tohumlar toplanır toplanmaz yeşil kabuklu iken dikilmelidirki yeşil kabuğun içerisinde tohum kendini daha çok olgunlaştırsın ve erken toprağa kök verip yaz kurakları gelmeden erkenden topraktan çıkma imkanı bulsun. Ve o yıl 3. sürgünde toplansın.

*Çay budaması üçüncü sürgün toplanır toplanmaz yapılmalıdır ki ertesi sene birinci sürgünde çay toplama imkanı elde edelim. Ocak şubat mart aylarında yapılan budama o yıl o bahçeden çay toplamayı bir yıl geciktirmiş oluruz. *Aralık Ocak gibi kış aylarında çayın uykuda olduğu zamanda budama yaparsak daha fazla çay kökünün kurumasına sebep oluruz. Çay uyandığında tomurcuk açacak yer bulamaz nesli yok olur. *Genellikle nisan-mayıs aylarında budama yapılıyor. Çay birinci sürgüne ikinci sürgüne yetişmemiş kalıyor. *Çayı herhangi bir yerinden gelişigüzel kesmek budama değildir. *Çaykur yasasına göre 20 santim yüksekten kesme imkanımız var. *Çayı çok derinlerden kesilirse oksijen alamayacağı için çok sayıda çay kökü kuruyup yok olacaktır. *Budama şekli çay toplayacağımız makineye ya da makasa uygun şekilde yapılmalıdır. Kök kök budama yapmayacağız. Set boyunca sıra sıra makina ile toplanmış görüntüsü verdirip fide olmayan yerlere çay dalları ile kapatılmış olarak budama yapılmalıdır. *Budama için tepsi ya da düz bıçak kullanılıyor. Oysa düz bıçak kullanılırsa kum gibi ufalama imkanımız vardır. Çay çöpü taşıma derdimiz olmaz. Tepsi ile budama yaparsak çok kalın dallarıda keser ama parçalamak ufalamak zor olur. *Budamaya bütün insanlar aşağıdan yukarı başlıyorlar. Yukarıdan aşağı yapılması gerekiyor. En yukarıdaki serti budadığın zaman çöpleri budanmamış setin arkasında sıkıştırılıp tekrar parçalanıyor orada kapatılıyor daha sonra alttaki serti buduyorsunuz. Onu da diğerinin arkasına sıkıştırıyorsunuz. Böylece çay çöpü taşıma biriktirme toplama derdi olmuyor. *Budama yaptırdığımız kişiye dönüm başı 450 yada 500 lira para verirken 100 lira da fazladan verelim çayı içine ufalayıp döksünde organik gübre dışarı taşımak zorunda kalmayalım. * Çaykur budamanın çayı en yüksek olan bahçeden yapılmasını istiyor. Oysa biz çayın en seyrek olduğu boş yerlerin olduğu çay bahçelerinden budama yapalım ki boş yerlere çay fidesi ya da tohum dikme imkanı elde edelim. Yani çayı sıklaştıralım verimi artıralım gübre zayiatını engellemiş olalım. Ama eğer tohum ya da fide eksik yerlere dikmeyeceksek budamayı en sık çaylıklardan yapılmalı ki toplam çay dekortesinde eksiklik olmasın. Seyrek çaylıklar da yapılan budama verimin daha çok düşmesine o bölgelerin daha da seyrelmesine sebep olur. *Boş yerlere tohum dikerken kanal açılarak hiç boşluk bırakmadan olabildiğince fazla tohum koyarak çay tohumu dikilmelidir. Dikme olayı tohumlar toplanır toplanmaz yeşil kabuklu iken dikilmelidirki yeşil kabuğun içerisinde tohum kendini daha çok olgunlaştırsın ve erken toprağa kök verip yaz kurakları gelmeden erkenden topraktan çıkma imkanı bulsun. Ve o yıl 3. sürgünde toplansın. *Budama yapılan bahçeye genellikle çay gübresi vurulmuyor. Bazılarıda birinci sürgünü topladıktan sonra gübre vuruyor. Oysa budama yapılan bahçeye mutlaka gübre diğer çaylara gübreleri vururken vurulmalıdır ki verim düşüşü yaşanmasın atılan gübre boşa gitmez. *Budama yapılan bahçenin çayı genellikle 1 yıl boyunca hiç toplanmıyor. Bu doğru değildir. Hemen 1. sürgünde yükselmekte olan sürgünlerin uçları kesilmelidir çay toplanmalıdır. Normal ikinci Sürgünde de toplanmalıdır. Üçüncü sürgünde de toplanmalıdır. Mümkün mertebe bahçenin kapatması için, otlardan erken kurtulmak için çayı olabildiğince yüksek toplamak uygundur. *Budaması yapılan bahçenin otlarını temizleme işi her sürgünden önce birer defa yapılırsa daha çok zaman kaybı olacaktır. Otlar büyümeden her sürgünden önce ikişer defa yapılırsa zamandan ve iş yoğunluğundan tasarruf etme imkanımız olacaktır. Toplamda 3 saatte yapılan bir işi belki 1 saatte belki 2 saatte bitirme imkanı olacaktır. * Budamasını yapacağımız çay bahçelerini 3. sürgünde geriye yeşil yaprak bırakmadan toplamalıyız. Normalde her sürgün çay toplanırken o sürgünün ince küçük dipte olan patlatma yapraklarından bir ya da 2 yaprak geride kalacak şekilde çay toplanırsa bir sonraki sürgünde sürgünler hem uzun hem çok sayıda hem de erken çay gelecektir. Eğer Gürcülerin topladığı gibi çayı derinden kökten toplarsak sonraki sürgünde çay daha geç sürgün atacak az sayıda sürgün atacak ve kısa sürgünler verecektir. Derin toplayarak yüzde on kazanacağımızı zannederken bir sonraki sürgünde %30 kaybetme durumumuz olacak. *Budama yapılmış bahçelerden toplanan çaylar uzun sürgün olduğu için Çaykur ya da özel sektör bu çayı almak istemiyor. Toplarken çift makas vurarak uzun sürgünlerin yok edilmesi sağlanıyor. Birçok insanda budamayı bahçenin yarıdan aşağısı ya da yarıdan yukarısı şeklinde değil de bahçenin sağ yarısı ya da sol yarısı şeklinde budama yapılmalı. Sonra çay toplarken bir sertin yarısı budanmış bir yarısı da budanmamış şeklinde olunca çay toplarken iki çay birbirine karışmış ve israfın önüne geçilmiş olur.   *Çay köklerinin çok sayıda çok sık olduğu çay bahçelerinde yapılan budamadan sonra hemen çay yeniden hızlı bir şekilde tomurcuklanarak 1. sürgüne yetişebilirken çay köklerinin seyrek ve çok kalın olduğu bahçelerde budama yapıldığında çayın yeniden tomurcuk vererek sürgün oluşturması daha uzun bir süreye dağılmış oluyor. Onun için mutlaka çay bahçelerimiz çok sayıda sık sürgünden oluşan bahçelerden oluşmalı ki hem budama sonrası mağduriyet yaşamayalım hem de dönümünden 300-500 kilo değil 1 ton 1 ton 200 kilo çay toplama imkanımız olsun. *Kuyu kuyu dikilmiş yani sıra sıra oluk oluk kanal kanal dikilmemiş çay bahçelerinde budama yaparken mutlaka 120 santim genişliğinde çay seti oluşturacak şekilde budama bıçaklarıyla yollar açılmalıdır. Bu 120 santimlik alan içerisine hiçbir şekilde ayakla basılmayacak şekilde çay setleri oluşturulmalıdır. Böylece bu bahçelerde gezerken çay toplarken gübre vururken her türlü işimizi yaparken daha kolay ve hızlı hareket etme imkanı elde etmiş oluruz. *Sri Lanka baskılama tekniğine göre yaptığımız budama şeklinde çay setinin alt ve ön kısmı 25 santim ve üstü yükseklikten kesilirken üs kısım bir üstteki setin çöplerini içinde barındıracak şekilde daha yüksekten kesilmelidir. Yani set görüntüsü mutlaka oluşturulmalıdır. *Budama tepsi şeklindeki aparatla yapıldığında kalın dalları kesmek kolay olmakla birlikte ince dalların hiçbirini kesmediği için geriye kötü bir görüntü bırakmaktadır. Ama lama düz biçak şeklindeki aparatla yapılan budamada en ince dallar hatta yapraklar bile kesildiği için geride çay toplarken bize engel olacak malzemeler kalmamış olur. *Budama yapan kişi ayaklarını bastığı setin altında bulunan seti budama yapmayi ya da budama yaptığı setin içinde bulunarak budama yapmayı ya da bir alttaki sete inerek araya bir set bırakarak budama yapmayı ya da setin içinde sağa doğru ya da sola doğru set boyunca geriye doğru giderek budama yapmayı mutlaka denemelidir. Bahçenin konumuna göre kişinin çalışma tarzına göre makinanın bıçak eğimine göre kesinlikle bunlardan birkaç tanesi heyecan verici yormayan kolay bir yöntem olabiliyor *Bahçenin ot diken çerçöp temizliğini güneşli günlerde yapacağız ki kopardığımız otlar hemen kuruyuversin. Tohumlu dahi olsa dışarıya bahçenin içinden hiçbir organik maddeyi atmamak gerekiyor. Sadece bir tane ot çeşidi vardır ki o taşın üstünde de kurumayıp hayatini devam ettiriyor. Bu otlar hava almayan naylon poşetlere doldurulup çürümesi sağlanmalıdır. Asla irmaklara Denizlere dikenliklere başka bahçelere atılmamalı. Çayın içine bırakılan otlar toprağın kolay su emmesini sağlayacak yumuşaklığın oluşmasına ve organık gübre birikimine katkı sağlıyor. *Kimyasal gübreler bahçeye homojen olarak serpiştirilmelidir. Çay köklerinin arkasına gübre dökmek kılcal damar şeklinde yayılan çay köklerinin yüzde onunun yanmasına yok olmasına sebep olduğu gibi bütün kılcal damarların gübreden faydalanmamasına sebep olmaktadır. Serpiştirerek vurulan gübreler bütün kılcal damarların faydalanmasına ve gübrenin daha uzun süreli toprakta beklemesine üçüncü dördüncü sürgüne kadar katkı sağlamasına yeterli gelebiliyor. *Kimyasal gübre vurulan bir bahçeye kesinlikle ahır gübresi koyun gübresi gibi gübreleri taşımaya değmez uğraşmaya değmez. Bu organik gübreleri meyve sebze bahçelerine dökmek daha akıllıcadır. Ahır gübreleri organik bahçeye %100 luk etki ederken kimyasal gübre vurulan bahçeye yüzde onluk tesir anca edebiliyor. *Herkes kendi bölgesinde yetişen en verimli ürünü yetiştirmelidir. Karadeniz'de en iyi para getiren ürün çaydır. Zaten Karadeniz'de her yıl meyve veren mandalina Greyfurt portakal limon kamkat hurma dışında diğer meyveler üç beş yılda bir meyve verir. Çay bahçesinin içinde hepsini kesip yok etmek gerekir. * Budama atıklarının çalı çırpı ot yaprak diken ot atıklarının yakılması insanlara hayvanlara doğaya ve bitkilere zarar vermektir. İnsanlar ve hayvanlar gibi bitkilerde yanık maddelerden faydalanmazlar. Bal yanınca tuz yanınca ekmek yanınca odun yanınca yaprak yanınca çalı çırpı yanınca hayvanlara insanlara bitkilere zarar veren kimyasala dönüşür. Plastik gibi maddeler yanınca daha da zarardı bir kimyasala dönüşür. Onun için hiçbir şey yakmadan 1 ay 2 ay 10 yıl 50 yıl 100 yıl çürümeye bırakılmalıdır.