ARKEOLOG GÖZÜ  İLE ÇAMLIHEMŞİN TARİHİNE UFAK BİR DOKUNUŞ

Abdullah UZUN

Rize Pazarlı, Çamlıhemşin İlçesi Kale köyünden olup, Ordu Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Arkeoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Doç.Dr. Fevziye Eker, 4.Pazar Kültür Sanat ve Çocuk Şenliği kapsamında, bulunduğu ilçesi Pazar’ın Beyaztaş mahallesindeki etkinliğe katıldı. Burada yazarımızı Ali Akyıldız’a açıklamalarda bulundu. 

Doç.Dr. Fevziye Eker özetle şunları söyledi.

RİZE O DÖNEMLERDE ÖNEMLİ BİR MERKEZ KONUMUNDAYDI

Mavi ile yeşilin buluştuğu Doğu Karadeniz'in en önemli kentlerinden biri Rize, Bizans İmparatorluğu döneminde  hem siyasi hem de askeri yönden önemli bir merkez konumundaydı. Bitki örtüsünün yoğunluğundan dolayı arkeolojik araştırmaların geç de olsa son dönemde başlaması ve yapılan yüzey Araştırmaları sonucu ortaya çıkarılan kaya resimleri Rize’nin tarihini aydınlatma konusunda önemli ve güzel keşif olmuştur.

RİZE’NİN DOĞASI ARKEOLOJİK ÇALIŞMALAR AÇISINDAN BAKİR MERKEZLERDEN BİRİDİR.

 Rize’nin doğası, kültürel mirası ve turizm yönünden en güzel ilçelerinden biri olan Çamlıhemşin arkeolojik çalışmalar açısından bakir merkezlerden birisidir. Özellikle Çamlıhemşin kaleleri arasında yer alan ve Osmanlı arşivlerinde “Kale-i Hemşin Zir" olarak geçen ve zamanla adi değişen Zil  kale ile “Kale-i Hemşin Bala" olarak geçen Kale-i Bala Ortaçağ da hem haberleşmek hem de güvenliği sağlamak amacı ile yapılmış önemli kölelerdir. Her iki kalede moloz taş ve yer yer düzgün kesme taşın kullanıldığı ve bunların kireç ve iri kumdan yapılan harç ile birleştiği görünmektedir. 

ZİL KALE VE KALE-İ BALA STRATEJİK BİR KONUMDAYDI

Zir Kale ve Kale-i Bala Bizans döneminde  yol güzergâhını kontrol etmek, gözetlemek ve haberleşmek amacı ile inşa edilmiştir. Bunun yanı sıra planı incelendiğinde içerisinde kucuk bir askeri birliğin olduğu karakol görevini de gördüğü anlaşılmıştır. 

BİRÇOK KİŞİ VE KİŞİLERE EV SAHİPLİĞİ YAPMIŞTIR.

Zir kale üzerinde çalışmalar yapan Prof. Dr. Semavi EYİCE kaleyi Almanya'daki eşkıya baronların şatolarından benzetmiş ve bundan yola çıkarak bir dönem kale içerisinde yaşayan derebeyinin buradan geçenlerden haraç aldığını ifade etmiştir.

Tarihi Bizans İmparatoru I. İustinianus (527-565) donemine dayanan Zir Kale 2013, Kale-i Bala 2016 yılında restore edilmiş ve turizme açılmıştır. 

BU TARİHİ AYDINLATMAK HEPİMİZİN GÖREVİDİR.

Rize'nin cennet köşesi Çamlıhemşin doğal güzelliklerinin yani sıra  kültürel mirası ile ülkemiz  turizmine önemli katkı sağlayan ilçelerinden birisidir. Tarihini aydınlatmak bizlerin, doğasını korumak ve devamlılığını sağlamak hepimizin görevidir.