Milletvekilimiz Sn. Harun MERTOĞLU'nun yaş çay alımı ve kontenjan uygulamasına yönelik Meclis Kürsüsünde  konuştu.

Mertoğlu 'nun konuşmasının tam metni  

Sayın Başkanım, değerli milletvekilleri; DEM PARTİ grup önerisi hakkında AK PARTİ Grubumuz adına söz almış bulunuyorum. Yüce Meclisimizi ve ekranları başında bizleri izleyen vatandaşlarımızı saygıyla selamlıyorum. Her ne kadar önergede birçok teknik hatalar yapılmış "çay kotası" "kontenjan" kavramları birbirine girmiş ise DEM Grubunun çaya gösterdiği ilgi gözlerimizi yaşartmıştır.

Bu ilginin Türk çayının tüketimi konusunda da gösterilmesini özellikle istirham ediyorum.

Değerli milletvekilleri, öncelikle "kota" ve "kontenjan" kavramlarını açıklığa kavuşturalım.

Çay kotası, üreticinin yıllık dekara sattığı çay miktarıdır ve 600 kilogramdır. Kontenjan ise, günlük kapasiteye göre alım limitidir. Üreticilerimiz 2002-2023 yıllarında kontenjansız çay satmıştır; özel sektör de yaş çay alımında ÇAYKUR'un referans fiyatının üzerine çıkmış, ürün bedellerini peşin veya kısa vadede ödemiştir. Bu sene için ise birinci sürgünde bu durum aynen devam etmiştir ancak ikinci sürgünde üreticilerimizin görülmemiş biçimde makineli hasada yönelmiş olmaları, havaların da aşırı ısınmasıyla çayın evsafını kaybedecek endişesine kapılmaları sonucunda aşırı bir şekilde çay hasadına yönelmişlerdir, bu da izdihamın oluşmasına neden olmuştur. 

ÇAYKUR'un gümrük işleme kapasitesi 9.250 tondur; izdiham döneminde kapasite aşırı zorlanmış, 16 bin tona kadar yükselmiştir.

ÇAYKUR, oluşan bu günlük kapasite fazlası karşısında üreticilere çağrıda bulunmuş ve sıcak havada beklemeden dolayı üründe geriye dönülemez biçimde oluşacak kalite kayıplarını önlemek için işleme kapasitesini zorlayarak 49 çay fabrikasıyla üretime devam etmiştir.

Bu dönemde özel bir sektörün yöneticisinin üreticilere attığı bir mesaj var, sizinle paylaşmak isterim arkadaşlar -ben de bir çay müstahsiliyim, o mesaj aynen bana da gelmiştir- özel sektör çay fabrikası sahibinin ağzından söylüyorum, aynen şunu söylüyor: "Çok kıymetli müstahsiller, sizlerden önemle rica ediyorum; çay toplamada acele etmeyin. Bir insan kendi malına bu kadar zulüm yapmaz. Biz 'Çayınızı alacağız.' diyoruz, yine dinleyen yok. Bu kadar çayı kısa zamanda ne kadar fabrika olsa alması mümkün değildir. Bu zorlama devam ederse kapamak dâhil her türlü önlem almaya mecbur kalacağız. Allah rızası için."

Resmen yalvarıyor özel sektör sahibi. Ancak bu süreçte oluşan aşırı istihdamdan dolayı özel sektör işletmelerinin bir kısmı yaş çay alım fiyatını ÇAYKUR alım fiyatının altına düşürmüş veya ödeme süresini uzatmıştır.

Üreticilerimiz aleyhine hareket eden özel sektörü vicdanlı olmaya davet ediyorum. Kontenjan uygulaması 50 kilogramla 7 Temmuzda başlamış, bugün ise 30 kilogramdır. Hafta sonu da muhtemelen 50 kilogram olarak uygulanacak, kısa bir süre içinde de kontenjan uygulamasına zaten son verilecektir.

ÇAYKUR'un kapasitesi kısa bir döneme sıkıştırılmadığı takdirde tüm çayı alıp işleyebilecek seviyededir. Üreticilerimizden ricamız; lütfen, acele etmeyiniz. Hiçbir üreticimiz kesinlikle mağdur edilmeyecektir.

Genel kurulu saygıyla selamlıyorum.